Waxaan joognaa duni  ay ka dhacayaan musiibooyin aad u farabadan musiibooyinka qaar waxaad  umalaysaa  inay yihiin wax qiyaali ah qisada maanta waa mid qalbigaada taaban doonta lkn daqiiqadaha ugu dambeeya ayaa waxaa imaan doona oo soo bixi doona rajo taa oo lagu ilaawi karo dhibaatooyinkii adkaa ee bilowga.
Maanta waxaan idiin hayaa mid kamida qisooyinkii ugu xanuunka badnaa ee ka dhacay dalka ciraaq xiligii uu ka talinayay saadaam xuseen taa oo ku dhacday famil, familkaan waxa ay ku noolaayeen nolol aad u adag oo aad u xanuun badan, lkn 40-sano kadib waxaa dhacay mucjiso dhab ah taa oo mar kale farxadii familiga qaybkamida dib usoo celisay, qisadaan waxaan ku ogaan doonaa sababta familigaan  loo xiray oo xabsiga loo dhigay, sidoo kale waxaan ogaan doonaa qaabka ilmahaan yar yarka ah oo familiga kamidka ahaa xabsiga uga soo baxsadeen, sidee ayay ku dhacday arintaan lama filaanka ah mudo aad u dheer kadib.

 


Familkaan waxaa lagu magacaabaa reer musaawi waxayna ka koobnaayeen aabaha familiga oo lagu magacaabo"jawaad naasir  musaawi"oo ahaa 43 jir  kuna dhashay dalka ciraaq gaar ahaan magaalada basra waxow qabay gabar lagu magacaabo "igtisaam suwey" oo 22 jir ahayd  caruur ahaan waxay haysteen labo wiil oo lagu kala magacaabo "axmed "oo 2 sano jir ahaa iyo "xaydar "oo 4 sano jir ahaa, xiligaan igtisaam oo ah maamada familka waxay lahayd uur 8 bilood ah  familiga reer musaawi waxay xaalad aad u adag ku marayeen baqdaad kadib markii la xiray aabaha familiga jawaad musaawi waxaana lagu ee deeyay kamid ahaan shaha xisbigii mucaaradka ahaa ee lagu magacaabi jiray "al dacwa" ee ka dhisnaa dalka ciraaq, aa baha  familkan waxaa lagu tuhmay inuu yahay xubnaha ugu sareeya xisbigaa oo kasoo horjeeday xukunkii xiligaas jiray jawaadna waxa uu ahaa saldhiga xisbigaa uu leeyahay marar badan ayaana laga soo qabtay dad kale jawaadna waxaa lala xiray laba wiil oo isaga la dhashay oo lagu kala magacaabo "cabdi ridhaa,iyo xuseen", sido kale waxaa iyagana laxiray wiilal ay walaalihiis dhaleen ku waa oo lagu kala magacaabayay "dhaalib iyo maxamuud", familigaan waxaa laga tagay kaliga igtisaam oo ah xaaska jawaad oo uur laheyd iyo labadeeda wiil ee yar yarka ah lkn iyagana waa laxiray markii dambe kaliya waxaa laga tagay waa yeelada oo ah jawaad hooyadiis iyo igtisaam hooyadeed  labadaa qof oo kaliya ayaa laga tagay dhamaan familiga intiisii kale waa lasoo xiray waxaa layaab ahayd in dhamaantood lagu xukumay dil toogasho ah macal labadii cunug ee yar yarka ahaa iyagana waxa lagu xukumay dil toogasho sebtember 1980 xiligaa dalka ciraaq waxa uu ku sugnaa xaalad siyaasadeed oo aad u daran waxaana ka socday dagaal u dhaxeeyay saadaam xuseen iyo dadkii mucaaradka ku ahaa markii la xirxiray familigii reer musaawi ragii familka waxaa lagu xir xiray xabsi aad u adag halka igtisaam iyo ilmaheeda lageeyay mel gaar ah oo xabsiga kamida laguna xiri jiray dumarka iyo caruurta xiligaa waxaa sharci ahayd in  aadan raadin karin qof lagu soo xiray arimo siyaasadeed oo uu kahor imaaday xukunka xiligaas jiray xitaa hadii aad qof wydiisid adigana waa lagu soo xiraa waayo waxaad isku dayday in qofkaa aad raadido  sidaa darteed ku fikir ayaatahy xiligaa xabsiyadu waxa ay kabadnaayeen istitaalada waayo 80%dadka waa laxirayay sabab iyo sabab la'aanba labadaba.

Ayeeyada dhashay jawaad xiligaa qofna ma'aysan heysanin waayo afar waiil oo ay dhashay waxa ay ku jiraan xabsiga waxaana loo haystay arimo siyaasadeed dhamaan tood, waxaa lagu xukumay dil toogasho ah labo kamida il maheeda waxa ay ku maqnaayeen dibada hantidii ay haysatayna xukuumada ayaa lawareegtay sidaa darteed wax ay haysato ma aysan jirin  waxayna go aan satay  inay raadiso ilmaheedii dhibaato kastaba hasoogaartee sidaa ayay xabsiyada u dhexwareegijirtay iyada oo gobolba mar tagaysa mudo 2bil ah ayay raadinaysay ilaa makii dambe ay heshay, lkn sidee bay ku heshay ayeeyadaan waxa ay aragtay haweenay usocota mid kamida xabsiyada dumarka lagu xiro lkn haweenaydaa qofka ka xirnaa wax siyaasad quseeya laguma xirin maxaa yeelay waxaa mamnuuc ahayd in labooqdo qof siyaasad ku eedaysan waxay tiri ayeeyadii aan is raacno waxaa laga yaabaa in halkaa aan ku soo arko 15 desember 1980 ayeeyadii oo ah jawaad hooyadii waxay raacday haweenaydii usocotay xabsiga lagu magacaabo "Al sac faraaniyah " halkaa makii ay tageena waa ay ku ar keen waxaa jiray qorshe ay niyada ku haysay oo ahayd in ilmaha ay ayeeyada u tahay ay halkaa kasoo badbaadiso markii koobaad waxay go'aan satay in iyada iyo haweenaydii kale ay xaydar lasoo baxsadaan waayo axmed waxa uu ahaa cunug yar oo labo jir ah hadii uu hooyadii waayana ooynaya ayeeyadii waxay go'aan satay  in xaydar ay soo saarto maadaama uu 4 sano jir ahaa  oo uu caqli lahaa waxay kor uqaaday cabaayadii ay wadatay halkaa ayayna ku soo qarisay makii ay damacday inay baxdo ayaa waxaa qabtay askari oo ku dhahay xaajiyo adigu maxaa hoosta ku wadataa iyaduna qaab caqliyaysan ayay u dhaqantay xaydar ayay xoogaa dharbaaxday waxayna ku dhahday soobax cunug yahow dhibka badan markii uu soobaxay wuxuu arkay askarii ayeeyadii ayaa ku dhahday waa uu i dhibay wiilkan ee horay u wado askari  dabcan waad fahmi kartaa baan u malaynayaa ujeedada ay leedahay maamadu, askarigii oo u haysta cunug booqasho u imaaday ayaa ku dhahay raac ayeeyadaa hadhibine hadii kale aniga ayaa kuwadaya xabsi ayaana kugu ridayaa sidaa ayayna halkaa uga soosaartay xaydar qorshaha waa uu hirgalay  halkaa ayay ka soosaartay ayeeyadii in kastoo qorshuhu ahaa mid aad u qatar badan hadana waa uu guulaystay inkastoo halkaa ahayd meel ciidan badan joogaan oo laqabankaro, dhanka kale askarigii qabtay miyuusan fahmin cunuga maadaama dadku ay badnaayeen mise waa uu udamqaday taa cid boqolkiiba boqol kajawaabi karta majirto balse qadarta alle kadib dadaal iyo qorshe ayeeyadaan wadato ayuu kusoo badbaaday xaydar axmed waxa uu lajoogay ayeeyadii maadaama laba cunug aan la isku wadi karin waxayna igtisaam ku dhahday labo isbuuc kadib ayaan idiin soo laabanayaa si axmedna aan halkaan uga saaro, hada xaydar waa qofka kaliya ee badbaaday familkiisa waayo inta kale ee hartay waxay ku xukumanyihiin dil axmed xabsiga ayuu ku jiraa wuxuuna sugayaa jaanis kale oo lagu soosaaro  labo  isbuuc kadib ayeeyadii waxay aaday booqasho si halka axmed ay uga soosaarto  lkn waxaa naxdin ahayd markii ay halkaa tagtay waa ay waysay  markii ay waydiisana waxaa lagu dhahay magaranayno halka lageeyay  mudo kadib waxaa soobaxay in dhamaan familkii ladilay  waxaa sooharay xaydar iyo ayeeyadii iyaga oo aan waxba gacanta ku haynin maadaama guryihii laga qaatay xitaa sawir uma sooharin oo familkii ay ku soo xasuustaan mahaystaan aqoon siyadoodii qaaska ahaa wax ay gacanta ku hayaan majirto xaalad adag ayayna wajahayeen ayeeyadii ayaa baxday waxay waday xaydar si sawiro uga soo qaado markii ay utageen ninkii sawir qaadaha ahaa waxay halkaa ku aragtay sawirka axmed iyo waalidiintiisa maadaama ninkaas uu ahaa ninka markastaba sawirada ay kasoo gali jireen xaydar waxa uu sooqaatay sawiradii familkiisa waayo wax kale umaharin sanado badan ayaa lajoogay xaydarna waa uu waynaaday oo waxaa sookorisay ayeeyadiis waa uu baxay waxa uu usafray mid kamida wadamada yurub halkaa ayuu waxbarasho u aaday familkiisii wax aan xasuus ahayn kama haysto hadana markasta rajo ayaa qalbigiisa ku jirtay waxuuna rajaynayay in maalin uun ogaado qaabkay familkiisu u dhinteen iyo sida saxda ah ay wax u dhaceen xaydar inkastuu uu ahaa qofyaraantii dhibaato lasoo kulmay oo rafaad ku sookoray hadana taas kama hor is taagin in noloshiisa uu heer ka gaaro oo nolol quruxbadan uu dhisto dabcan guulo waawayn ayuu gaaray markii xukunkii saadaam uu dhacay xaydar waxa uu kusoolaabtay ciraaq si uu u raadiyo familkiisii halka ay ku dambeeyeen isagoo raadintii ku jira waxa uu helay warqado cadaynaya dhimashada hooyadii oo kaliya  lkn waqtigaa waxaa jiray koox dad ah oo sawiro farshaxan ah ka sameeyay axned kuna qoray shahiid kii ugu nasiibka badnaa qaybta hoosana uga qoray magaciisa oo ah axmed jawaad musaawi halkaa xaydar waxa uu ku ogaaday oo uu ku xaqiiqsaday in uu waayay afar qof ee noloshiisa ugu dhowaa hooyadii aabihii walaalkiis iyo waliba walaashiis, oo hooyadiis ku dhashay xabsiga halkaa ayay ku dhamaatay rajadii uu familkiisa ka lahaa waxaana usoo haray xusuus aad uqaraar badan wakhti badan oo murugo ahaa kadib dabcan xaydar waa uu guursaday sanadii 2003dii intaa kadib waxa uu ku noolaa wadanka "switzerland" waxa uuna markasta imaan jiray ciraaq xaaladu sidaa ayay ahayd ilaa xaydar uu soo gaaray dada 44sano.

29 juun 2020 si lama filaan ah xaydar waxa uu soo dhigay bosti uu uga hadlayo xusuustii familigiisii lawaayay waxa uuna bostigii ku xoray xanuunkii uu soomaray oo faah faah san, dhamaadka bostiga waxa uu soo saaray sawirka walaalkii axmed waxa uuna ku sooqoray kan waa sawirka walaalkay axmed ee shahiidka ahaa ee ladilay isagoo labo sano jir ah bostigii waxa uu dhaliyay hadal hayn iyo falcelin aad u farabadan dadkii ayaa aad u qaadaadhigay dhamaantood waxay dareemayeen xaaladaa adag oo xaydar uu ku noolaa sanadahaa badan soo bandhigida wixii ku dhacay reerkiisa  waxa uu garab kahelay shacabka kuwaa oo aad iyo aad ula dareemayay xanuunka waxuu dareemayay xaydar in xanuunkaan uu kaligii lanoolayn oo uu helay dad la dareen ah dadkaa laxanuun saday xaydar waxay bilaabeen in sawirka wiilkaa yar ay ku sheer gareeyaan group yada public yada ah  sidoo kale waxa bostigii soo qaatay  xaydar eedadii oo uu qabo adeerkii sawirkii ayay soo dhexdhigtay group what's up ah, kaa oo haween ay lahaayeen yacni waxa uu ahaa group dumarka ugaar ah waadna ogtihiin in dumarku  ay iska naxariis badan yihiin waxay bilaabeen in sawirkii ay falaqeeyaan halkaa ayaa waxaa ka dhacay arin lamafilaan ah eedadii soo dhigtay ayaa habeen habeenada kamid ah xili saqbar ah waxaa u soo dhacay taleefoon waxaa soowacday haweenay dabcan aad ayay ulayaabtay  wicitaanka xiligaan ah waa ay ka qabatay haweenaydii soo wacday ayaa ku dhahday  iga raali noqo maamo xiliga aan ku soowacay waan ogahay inuusan ahay xili la isisoo waco lkn sawirka aad grouka soo dhigtay oo aad leedahay waa uu dhintay oo waa la dal dalay  dabcan waa ay kaa qaldan tahay oo wiilkaa waa uu noolyahay sanado badan ayaan raadinaynay familkkisa eedadii aad ayay unaxday oo waxay tiri sideebaad ku hesheen hadalkiinu maxaqiiqaa mise waad ila kaftamaysaa balse haweenaydiibaa ku dhahday waaruntay cunugaan waxaan kahelnay wadada sanadii 1980kii xaydar eedadii farxad iyo argagax ayaa iskugu darsamay waxayna bilowday inay qayliso oo  ay oydo saygeedii oo ahaa xaydar adeerkiis ayaa soocararay, oo kudhahay maxaa kugudhacay oo xiligaan laqaylinaysaa waxayna usheegtay qabarkaa farxada badan oo ay soomaqashay xaydar adeerkii arinkaa ma'uusan rumaysanin waxuuna lahadlay reerkii dhahay anaga ayaa  hayna cunuga waxay usheegeen in cunugaan iyagu ay hayaan oo ay sookoriyeen yaraantiisina ay  wadada kasoo qaadeen ilaa hadana iyaga uu lajoogo adeerkii waa uu sugi waayay ilaa subaxnimada laga gaaraayo waa ay baxeen isaga iyo familkiisii waxayna aadeen reerkii sheegay inay cunuga hayaan dabcan xiligaa waxa ay aheed 12: 00 habeenimo waxa uu jeclaaday inuu sooxaqiiqsado oo arinkaa indhihiisa kusoo arko marka uu arinkaa dhacaayo xaydar waa uu maqnaa cid wax usheegto ma'aysan jirin si aan rajo been ah loogalin  waayo xaydar waxa uu qabay xanuun dhanka wadnaha ah oo waxaa dhicikarta hadii arinkaan loo sheego oo hadana dib kanoqoto been in murug uu ladhinto gurigii reerkii hayay axmed ayay tageen albaabkii ayay ugaraaceen waxaana kafuray axmed xaydar adeerkii isla markiiba wiilkii waa uu aqoonsaday waayo waxa uu saa'id ugu ekaa xaydar adeerkii iyo wiilashii lasocday ooyin ayay bilaabeen axmed ayayna dhamaantood kudul oynayeen hooyada reerka oo sookorisay axmed waxaa lagu magacaabayay nahaad waxay bilowday inay uga sheekayso qisada axmed iyo sida ay ku heleen axmed nasiibka ayaa badbaadiyay waayo maalintii loowaday inladilo waxaa dhacay dagaal waxaana la isku qalday dadkii oo qayb ayaa iska baxay axmed iyo firaas labadaan cunugna waa ay iska baxeen hadaba sideebay ubaxeen maxaasa sababay inay baxaan waxyaabahaa oo dhan qof sheegikaro malahan lkn firaas iyo axmed banaanka ayay ku hareen markii gaariga laraacayay iyagoo wadada oynaya ayaa la arkay waxaana lageeyay saldhigii ugu dhawaa waxay caado uleeyihiin in xaafad kastaba ay leedahay gudoomiye ugaar ah kaa oo waxkasta oo xaafada kadhaca lala socodsiiyo waxaa loo wacay gudoomiyihii xaafada waxaana loo keenay labadii wiil waayo waxaa lagayaabaa inuu aqoonsado maadaama uu masuul yahay oo lagaranaayo waxay bilaabeen inay waraystaan ilmihii si ay u ogaadaan magacyadooda iyo reerkooda firaas ayaa lagu dhahay noosheeg walaalkaa magaciisa waxa uuna yiri kani walaalkay maahan ee waa dariskeena markasta waan islaciyaari jirnay waxay ogaadeen in labadaan wiil aysan isladhalan oo aysan walaalo ahayn kaliya ay daris ahaayeen, sidookale waxay ogaadeen inay xaafad kale ka imaadeen aan idiin sheegee booliisku iyo gudoomiyuhu ma'ogeyn in labadaan cunug ay yihiin maxaabiis oo ay xabsi kujireen lkn waxay arkeen in ilmahaan dhaawacyo ay kuyaalaan sidaa inay gaari kadheceen oo kale in kastoo dhaawacyo daran aysan ku oolin firaas wax dheeri ah ma'uusan garanayn axmedna mabahadli karin mudo ayaa laraadinayay familkooda lkn nasiibdaro waalawaayay gudoomiyihii ayaa waday oo gurigiisa ayuu geeyay dabcan waxa lagayaabaa in gudoomiyaha aad ku wareersantihiin lkn waasayga haweenayda axmed eedadii soowacday habeenka saqbaka gudoomiyuhu waxa uu firaas waydiiyay magaca aabihiis waxa uu kudhahay adiga ayaa aabahay ah dabcan aad ayuu ucalool xumooday gudoomiyuhu waxowna yiri waa inaan labadaan cunug wataa aniga ayaa masuuliyadooda qaadaya inkastoo booliisku diidanaayeen oo dhahayeen waa in lageeyo meesha ilmaha agoonta lagukoriyo lkn ugu dambayn waxaa qaatay oo masuuliyadooda lawareegay gudoomiyihii wuxuu balan qaaday inuu sida caruurtiisa ukorin doono halkaa ayay labadii wiilba ku noolaayeen oo ku waynaadeen waayo waalawaayay waalidiintoodii  mudo 40 sano ah ayay reerkaa kamid ahaayeen ilaa maalintaa xaydar uu bostiga soo dhigayna reerkaa ayay lanoolaayeen sawirka axmed ee qaybta dambe uga yaala bostiga waxaa lagu soo qabtay  sawirkii ugu horeeyay ee axmed laga qaaday markii reerka gudoomiyaha ay lawareegayeen axmed adeerkii intaa markii uu xaqiiqsaday kadib waxa uu wacay xaydar waxa uuna usheegay arintaan farxada badan madaama uu wadnaha ka xanuunsanaa  markii uu maqlay hadalkaa oo ahaa walaalkaa axmed lama dilin ee waa uu noolyahay waa uu suuxay xaydar  waxaana usoo cararay xaaskiisii iyo ilmihiisii markii uu soonaaxay waxa uu layaabanaa in hadalka uu maqlay inuu riyo ahaa iyo inuu dhab ahaa  xaydar waxa uu noolaa 40 sano isaga oo aaminsan in walaalkii uu noolyahay oo uusan dhiman lkn waxaa jirtay in saxaafadu ay aaminsanaayeen in uu dhintay oo xiligaa ay tabinayeen in cunugaa ladilay isagoo labasano jir ah waxuuna iska aqbalay in uu aqbalo dhimashada walaalkii markii xaydar adeerkii oo usheegay arinkaan waxa uu ku dhahay axmed ayaa kusoo wacaya 24saac gudahood balse xaydar 24 kaas saac way kala dheereed 24sano.

24 saac kadib ayuu soo wacay makii uu codkiisa maqlay ooyin ayuu is celin waayay waxayna bilaabeen in ay kawada sheekeestaan  waxyaabihii ay soomareen 40kii sano oo ay kala maqnaayeen midkastaba waxa uu midka kale usheegay qaabkuu ugu xiisay iyo firaaqa uu dareemayay kulankii axmed iyo xaydar waxaa soo xaadiray tiifiiyo aad ufarabadan oo waa laduubay maadaama ay ahayd qiso aad u xanuun badan qofkasta oo ciraaqi ahna uu jeclaa inuu arko waalaalihii oo kulmaya qaab live ah ayaa loo tabinayay kulanka walaalahaan wakhtigu kalafogeeyay waxa uu noqday arintii ugu cajiibsanayd sidookalena ugu wanaagsanayd ee latabiyo sanadkii 2020kii  qisadaan waxay yeelatay saamayn aan caadi ahay dadka dhana waxa ay ka hadlayeen arinta walaalahaan qisadaan waxa aan kabaranaynaa si kasto oo ay xaaladu kuugu adagtahay marnaba haquusanin oo hakatagin rajadaada kusaabsan in arinkaan uu maalin kuu hagaagi doono mugdiga habeenka markaste waxaa ka dambayn doona iftiinka maalinta. 

halkaa ayay ku egtahay qisadeenii maanta 

 

 

MAHADSANIDIIN